نتایج یک مطالعه بزرگ و بلندمدت نشان میدهد مصرف منظم پنیر و خامه پرچرب ممکن است با کاهش خطر ابتلا به زوال عقل در سنین سالمندی همراه باشد؛ یافتهای که نگاه سنتی به رژیمهای کمچرب و نقش چربیهای اشباع در سلامت را بار دیگر به چالش میکشد.
این پژوهش توسط محققان دانشگاه لوند سوئد انجام شده و دادههای تغذیهای بیش از ۲۷ هزار نفر را در یک دوره پیگیری طولانیمدت بررسی کرده است. پژوهشگران الگوهای مصرف لبنیات را با بروز انواع زوال عقل در طول زمان مقایسه کردهاند.
بررسی ۲۵ ساله روی جمعیت مالمو سوئد
دادههای این مطالعه از «پژوهش جمعیتی رژیم غذایی و سرطان مالمو» بهدست آمده است؛ مطالعهای که در آن شرکتکنندگان اطلاعات دقیقی درباره عادات غذایی و شیوه پختوپز خود ارائه دادهاند. میانگین سن افراد در ابتدای مطالعه ۵۸ سال بوده و شرکتکنندگان بهطور متوسط تا ۲۵ سال تحت پیگیری قرار گرفتهاند.
در این بازه زمانی، ۳ هزار و ۲۰۸ نفر به زوال عقل مبتلا شدند. تشخیصها از طریق سامانه ثبت بیماران سوئد استخراج شده و برای موارد تشخیصدادهشده تا سال ۲۰۱۴، بررسیهای تکمیلی شامل بازبینی پروندههای پزشکی، تصویربرداری مغزی و آزمونهای شناختی توسط متخصصان انجام شده است.
پنیر پرچرب و کاهش خطر زوال عقل
پس از تعدیل عوامل مؤثر بر سبک زندگی مانند فعالیت بدنی، رژیم غذایی کلی، مصرف سیگار و الکل، پژوهشگران دریافتند افرادی که روزانه حدود ۵۰ گرم پنیر با بیش از ۲۰ درصد چربی مصرف میکردند، در مقایسه با کسانی که مصرف روزانه آنها کمتر از ۱۵ گرم بود، ۱۳ درصد کمتر در معرض ابتلا به زوال عقل قرار داشتند.
۵۰ گرم پنیر تقریباً معادل پنج برش معمولی پنیر است. حدود یکچهارم شرکتکنندگان در این مطالعه در این گروه مصرف بالا قرار داشتهاند.
تأثیر متفاوت بر انواع زوال عقل
بررسی دقیقتر انواع زوال عقل نشان داد مصرف بیشتر پنیر پرچرب با کاهش ۲۹ درصدی خطر زوال عقل عروقی همراه بوده است؛ نوعی از زوال عقل که ارتباط نزدیکی با سلامت عروق دارد.
همچنین خطر ابتلا به بیماری آلزایمر نیز کاهش یافته بود، اما این اثر تنها در افرادی مشاهده شد که حامل ژن APOE ε۴ نبودند؛ ژنی که یکی از عوامل خطر شناختهشده برای آلزایمر محسوب میشود.
خامه پرچرب هم بیتأثیر نیست
پژوهشگران رابطه مصرف خامه پرچرب (با ۳۰ تا ۴۰ درصد چربی) را نیز بررسی کردند. نتایج نشان داد افرادی که روزانه ۲۰ گرم یا بیشتر خامه پرچرب مصرف میکردند، در مقایسه با کسانی که اصلاً خامه مصرف نمیکردند، ۱۶ درصد کمتر در معرض زوال عقل قرار داشتند.
همه لبنیات یکسان نیستند
نکته مهم این پژوهش آن است که این ارتباط محافظتی تنها برای پنیر و خامه پرچرب مشاهده شد. سایر لبنیات و گزینههای کمچرب چنین اثری نشان ندادند. به گفته پژوهشگران، این موضوع نشان میدهد که همه محصولات لبنی از نظر تأثیر بر سلامت مغز یکسان نیستند.
امیلی سونستدت، پژوهشگر اپیدمیولوژی تغذیه در دانشگاه لوند، میگوید نتایج این مطالعه با یافتههای پیشین درباره ارتباط سلامت عروق و سلامت مغز همراستاست. در مطالعات قبلی نیز دیده شده که پنیر و لبنیات تخمیری میتوانند با کاهش خطر بیماریهای قلبی–عروقی همراه باشند.
در تعارض با رژیمهای کمچرب؟
این یافتهها در حالی منتشر میشود که برای دههها، توصیههای تغذیهای بر کاهش مصرف چربیهای اشباع تمرکز داشتهاند. حتی در رژیم غذایی MIND که با هدف کاهش خطر زوال عقل طراحی شده، مصرف پنیر در گروه مواد غذایی محدودشده قرار دارد.
با این حال، پژوهشگران تأکید میکنند این نتایج به معنای توصیه به مصرف بیرویه لبنیات پرچرب نیست. این مطالعه مشاهدهای است و برای رسیدن به توصیههای قطعی، انجام پژوهشهای بیشتر ضروری است.
جمعبندی
مطالعه دانشگاه لوند نشان میدهد مصرف متعادل پنیر و خامه پرچرب ممکن است با کاهش خطر زوال عقل، بهویژه زوال عقل عروقی، مرتبط باشد. با این حال، متخصصان تأکید دارند که انتخابهای غذایی باید در چارچوب یک رژیم متعادل و متناسب با شرایط فردی انجام شود و هنوز برای نتیجهگیری قطعی، به شواهد علمی بیشتری نیاز است.
