گاهی به آسمان نگاه کنیم
گاهی خوب است لحظهای از روزمرگیها فاصله بگیریم و به آسمان نگاه کنیم؛ به گستردگی و آرامش شب، به ستارههایی که میلیاردها سال نوری دورند. این نگاه به ما یادآوری میکند که زندگی و دنیا چقدر بزرگ و شگفتانگیز است و شاید حیات تنها محدود به زمین نیست. درک این عظمت، هم حس کنجکاوی ما را زنده میکند و هم فرصتی برای تأمل درباره جایگاهمان در جهان فراهم میآورد. بخش نجوم سایت نسل ریشه با همین فلسفه شکل گرفته: دعوتی است برای دیدن آسمان، فکر کردن به حیات و زنده نگهداشتن حس شگفتی و کشف، حتی در سنین بالاتر.
یک جسم عجیب و اسرارآمیز بینستارهای به نام 3I/ATLAS در حال عبور از منظومه شمسی است و دانشمندان معتقدند ممکن است مواد اولیه حیات را روی سیارات و قمرهای نزدیک ما بپاشد.
دو ماده کلیدی حیات
اسکنهای تازه نشان دادهاند که این جسم دو ماده مهم، متانول و هیدروژن سیانید را آزاد میکند. این دو ماده میتوانند واکنشهای شیمیایی لازم برای شکلگیری DNA و RNA، یعنی پایههای ژنتیکی زندگی، را آغاز کنند.
نزدیک شدن به سیارات
با اینکه ناسا و آژانس فضایی اروپا 3I/ATLAS را یک دنبالهدار اعلام کردهاند و این جسم در ۱۹ دسامبر تنها تا فاصله ۱۷۰ میلیون مایلی زمین خواهد رسید، در سال جاری از کنار زهره، مریخ و مشتری نیز عبور کرده است.
پروفسور آوی لوب از دانشگاه هاروارد میگوید ممکن است ذرات حیاتبخش از این جسم روی این دنیاها سقوط کرده باشد. این پدیده در اخترزیستشناسی پاناسپرمی نام دارد: یعنی مواد لازم برای حیات میتوانند از فضا به سیارات منتقل شوند.
3I/ATLAS، باغبان فضایی؟
لوب میگوید این جسم میتواند نقش یک “باغبان دوستانه” را بازی کند و با پراکندن مواد اولیه حیات، به ویژه در قمرهایی که آب مایع یا یخ دارند مانند اروپا (مشتری) و انسلادوس (زحل)، زمینه پیدایش زندگی را فراهم کند.
با این حال، لوب هنوز درباره ماهیت واقعی این جسم شک دارد و وجود یک ناهنجاری عجیب در ترکیبات آن را بررسی میکند که دانشمندان هنوز نتوانستهاند توضیح دهند.
ویژگیهای عجیب 3I/ATLAS
- این جسم در ۲۹ اکتبر از کنار خورشید عبور کرد اما همچنان سالم مانده که برای دنبالهدارها غیرمعمول است.
- تلسکوپ ALMA در شیلی نشان داده که 3I/ATLAS مقدار بسیار بالایی متانول نسبت به هیدروژن سیانید آزاد میکند—بیش از ۱۰۰ برابر بیشتر از دنبالهدارهای معمولی. این یعنی تعادل شیمیایی آن به سمت حیات است و نه مواد سمی.
- ویژگیهای عجیب دیگر شامل دم دنبالهدار در جهت نادرست، تغییر رنگ به آبی نزدیک خورشید و مسیر حرکت غیرعادی است.
- مسیر حرکت این جسم آن را تا ۱۸ میلیون مایلی مریخ، ۶۰ میلیون مایلی زهره و ۳۳ میلیون مایلی مشتری میرساند.
متانول و هیدروژن سیانید: ساختمانهای زندگی
متانول نوعی الکل ساده است که در فضا اطراف ستارهها و سیارات نوزاد یافت میشود و میتواند منبع انرژی برای باکتریها باشد. این ماده همچنین در گیاهان تولید میشود و به آنها کمک میکند در برابر بیماریها مقاومت کنند.
هیدروژن سیانید گازی است که در دوزهای زیاد سمی است، اما مقدار کم آن برای گیاهان و باکتریها مفید است و در ساخت DNA و آمینواسیدها نقش دارد.
لوب میگوید نسبت بالای متانول به هیدروژن سیانید نشان میدهد که این جسم دوستدار زندگی است و قصد آسیب ندارد:
«نسبت زیاد متانول به هیدروژن سیانید در 3I/ATLAS نشان میدهد که این مهمان فضایی، طبیعتی دوستانه دارد.»
