زنگ خطر جمعیتی در شمال کشور
صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور، چهارشنبه ۱۹ آذرماه در حاشیه همایش «ایران جوان» که در دانشگاه علوم پزشکی بابل برگزار شد، در گفتوگو با ایسنا اعلام کرد: نرخ رشد جمعیت ایران که در دهههای گذشته حدود ۱۴ درصد بوده، اکنون به حدود نیم درصد رسیده و پیشبینی میشود در سال ۱۴۱۵ به صفر درصد برسد و پس از آن کشور وارد مرحله رشد منفی جمعیت شود.
به گفته او، نرخ باروری کشور که در گذشته بهطور میانگین ۶.۵ فرزند به ازای هر زن بوده، امروز به حدود ۱.۵ فرزند کاهش یافته است. این شاخص در استان گیلان به ۰.۹ فرزند و در استان مازندران به یک فرزند به ازای هر زن رسیده که پایینترین میزان ثبتشده در تاریخ جمعیتی ایران بهشمار میرود. قاسمی تأکید کرد رکورد کمترین نرخ باروری کشور ابتدا به گیلان و سپس به مازندران تعلق دارد.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور همچنین از کاهش محسوس تعداد تولدها خبر داد و گفت: برای نخستین بار در ۶۵ سال اخیر، تعداد تولدهای ثبتشده در سال ۱۴۰۳ به حدود ۹۸۰ هزار نوزاد در کل کشور رسیده است. این در حالی است که در سالهای گذشته کاهش سالانه تولدها به حدود ۱۷۰ هزار نفر میرسید که این رقم در سال ۱۳۹۸ به ۱۲۰ هزار و اکنون به حدود ۲۵ هزار تولد کاهش یافته است.
قاسمی با اشاره به عبور میزان سالمندی کشور از ۱۴ درصد تصریح کرد: امروز بیش از ۱۴ درصد جمعیت ایران بالای ۶۰ سال سن دارند و استانهای گیلان و مازندران با حدود ۱۷ درصد سالمند، بالاترین نرخ سالمندی کشور را به خود اختصاص دادهاند. به گفته او، مهمترین چالش سالمندی جمعیت در حوزه اقتصاد بروز میکند؛ جایی که کاهش نیروی کار، رکود اقتصادی، افزایش نیاز به نیروی کار خارجی و فشار بر نظامهای بیمهای و بازنشستگی از پیامدهای آن خواهد بود.
با این حال، قاسمی به برخی نشانههای امیدوارکننده نیز اشاره کرد و گفت: در چهار سال اخیر، تولد فرزندان سوم، چهارم و پنجم بین ۷ تا ۱۴ درصد افزایش یافته و فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول نیز حدود پنج ماه کاهش داشته است. همچنین تمایل به داشتن فرزند سوم در میان جوانان حدود ۹ درصد افزایش یافته و میزان سقط غیرقانونی جنین کاهش پیدا کرده است.
در ادامه این همایش، موسی یمینفیروز، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل، با هشدار نسبت به ورود ایران به «سراشیبی جمعیتی» تأکید کرد: در صورت تداوم روند فعلی، کشور طی ۱۰ سال آینده وارد چاله جمعیتی عمیقی خواهد شد. او پنجره جمعیتی سنین ۱۵ تا ۶۴ سال را فرصتی طلایی برای توسعه کشور دانست که بهسرعت در حال از دست رفتن است و خواستار برنامهریزی مدون و اقدام عملی تا پیش از سال ۱۴۱۵ شد.
به گزارش ایسنا، کارشناسان معتقدند کاهش بیسابقه نرخ باروری در استانهای شمالی، هشداری جدی برای سیاستگذاران است و بدون حمایت مؤثر از خانواده، تسهیل ازدواج و فرزندآوری و اجرای دقیق قوانین جمعیتی، تبعات این روند در سالهای آینده پرهزینه و جبرانناپذیر خواهد بود.
